Theo quan niệm dân gian, ông Táo là vị thần cai quản việc bếp núc. Vào ngày 23 tháng Chạp, gia chủ sẽ chuẩn bị các nghi thức và bài khấn cúng đưa ông Táo để mong một năm mới khỏe mạnh, sung túc
Cúng đưa ông Táo là phong tục cổ truyền của người Việt từ xưa đến nay mỗi dịp tết đến xuân về. Dù vậy, không phải ai cũng biết tại sao có phong tục này cũng như nghi thức cúng cùng bài khấn đưa ông Táo về trời vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm.
Thần Táo gọi đúng nghĩa là Định Phước Táo Quân, là vị Thần tạo phước đức và chăm sóc các cháu nhỏ trong gia đình. Thần Táo được thờ tại bếp nấu ăn (cơm) của mỗi gia đình hoặc trong các lò bếp trong nhà máy, công ty, xí nghiệp…
Lễ đưa Thần Táo được Vía ngày 23 tháng Chạp hằng năm.
Theo quan niệm của người Việt Nam, nghi thức cúng tiễn ông Táo về trời ngày 23 tháng Chạp gồm có:
– Nhang, đèn, trà nước
– Mâm cỗ mặn/chay tùy vào gia đình.
– Mâm trái cây
– Cá chép sống: Đây là phong tục của người Hoa. Theo truyền thuyết, cá chép là phương tiện để ông Táo lên chầu trời. Tùy vào quan niệm từng gia đình có thể đặt thêm một 1 thau nước có con cá chép sống bên cạnh Ông Táo. Sau khi đưa Ông Táo xong, đem cá thả xuống sông.
– Giấy vàng mã
Tùy vào gia đình, lễ vật cúng đưa ông Táo có thể gia giảm, nhiều người thực hiện đơn giản thì chỉ cần nhang, đèn, hoa quả và trà nước là đủ.
Cúng ông Táo thường được tiến hành vào buổi sáng ngày 23 tháng Chạp. Gia chủ cần chuẩn bị đầy đủ lễ vật và bày biện mâm cúng ở bếp, hướng ra cửa chính.
Bài khấn cúng đưa ông Táo:
Hôm nay ngày 23 tháng Chạp năm hết Tết đến, con có chút lễ và hoa quả, trà nước để kính dâng Ngài Định Phước Thần Táo về Thiên Đình.
Mong Ngài Định Phước Thần Táo nhận Lễ để phù hộ cho gia đình con sang năm mới được no cơm ấm áo, an khang thịnh vượng, vạn sự như ý. Đặc biệt, giúp cho các con cháu trong gia đình được mạnh khỏe, phước đức dồi dào, vượt qua tất cả tại nạn, ốm đau bệnh tật.
Ngoài nội dung cơ bản trên, có thể khấn vái thêm tùy vào ý nguyện của gia chủ.
Khi đưa ông Táo xong, từ ngày 23 tháng Chạp đến ngày 30 tháng Chạp (hoặc 29 nếu năm đó tháng Chạp không có ngày 30) không đốt nhang cho ông Táo.
Ngày rước ông bà về ăn Tết Nguyên đán cũng là ngày làm Lễ rước Đình Phước Thần Táo (Táo quân) trở về, sau đó tiếp tục đốt nhang thờ cúng như bình thường mọi ngày.